Ik ben bewoner van Merksplas-Kolonie. Misschien zag je me recent nog in de weekendeditie van de Gazet van Antwerpen van 21 november 2020?
Ik ben artistiek coördinator van AR-TUR, het centrum voor architectuur, stedelijkheid en landschap in de Kempen. AR-TUR werkt vanuit de Warande in Turnhout rond de kwaliteit van de gebouwde omgeving.
In 2017 presenteerden we de Kempenatlas, die trouwens een fantastisch eindejaarscadeau blijft, al zeg ik het zelf. Misschien hoorde je al over het Kempenlab waarin we eerder werkten rond Merksplas-Kolonie. Op dit ogenblik zijn we gebeten door het virus van kwalitatieve dorpsarchitectuur en werken we aan een receptenboek voor goede dorpsarchitectuur.
Wat was voor jou de belangrijkste gebeurtenis of trend in 2020 in Merksplas?
Een duidelijk zichtbare trend in Merksplas, die ik met lede ogen aanzie, is het verappartementiseren van de dorpskern, wat de verblijfskwaliteit in het dorp aantast. Zoals Ine Renson in De Standaard schreef: “We zijn onze dorpen in ijltempo aan het verknoeien”. Merksplas is daar helaas een goed voorbeeld van.
We zijn er ons veel te weinig van bewust dat de ruimte langzamerhand op geraakt en dat het een van onze kostbaarste goederen is. We kunnen het dorp maar een keer verknoeien, en hangen er aan vast voor de volgende vijftig jaar.
Bij elk nieuw gebouw zouden we ons moeten afvragen: wat brengt dit gebouw bij aan meerwaarde voor het dorp? Hoe wordt het dorp er beter van? Krijgen we meer biodiversiteit, of doorsteken naar de groene omgeving rondom? Is er een fijne plek om even te rusten in een groen binnengebied? Kunnen kinderen er spelen? Wil ik er zelf wel wonen? Ik ben er van overtuigd dat we over een paar jaar de rekening krijgen gepresenteerd van dat gebrek aan visie. Nu al merk ik veel meer verkeer met het bijhorende lawaai en slechtere luchtkwaliteit op de steenweg naar Rijkevorsel.
Waaruit heb je de voorbije maanden vooral je energie gehaald?
Ik heb veel genoten van mijn dagelijkse ochtendwandelingen in die fantastische achtertuin die de Kolonie is en van wekelijkse een-op-een wandelingen met vriendinnen die ik zo de laatste tijd terug veel beter heb leren kennen. Bij gebrek aan veel activiteiten buitenshuis is het een gewoonte geworden om regelmatig yogasessie te volgen via internet. En ik ben begonnen met online pianolessen.
Ik haal ook energie uit internationale gebeurtenissen zoals de verkiezing van Joe Biden en zijn running mate Kamala Harris, die – hallucinant genoeg – de eerste zwarte en vrouwelijke vice-president van de Verenigde Staten wordt. Maar ik denk vooral aan de Black Lives Matter-beweging die ook in Vlaanderen wat in beweging lijkt te brengen. We beseffen niet half hoe sommige patronen zijn ingesleten in de maatschappij, als het gaat over de behandeling van vrouwen of van mensen met een andere kleur. Het is van groot belang dat we dat debat blijven voeren, niet vanuit een louter wit en mannelijk perspectief, maar met een diversiteit aan geëngageerde mannen en vrouwen.
Wat heeft je op cultureel vlak in Merksplas het meest bekoord?
Het is fijn dat ik ondanks de beperkingen toch een aantal live voorstellingen heb kunnen bijwonen, zoals het zomerse ochtendglorenconcert van Florejan onder een loods in de Kolonie of de dauwwandeling in Wortel-Kolonie op de dag van de stilte.
Net voor de tweede lockdown heb ik het geluk gehad nog de voorstelling Are we not drawn onward to new erA te kunnen bijwonen in de Warande. De aandachtige lezer heeft al gemerkt dat de titel een palindroom is. Net als de titel, kan je deze voorstelling van voor naar achter en van achter naar voor bekijken. Want sommige mensen geloven in onze vooruitgang, terwijl anderen net het omgekeerde geloven. Sommigen zeggen dat de wereld naar de kloten gaat, anderen vinden hen doemdenkers. Wie er ook gelijk heeft, in onze onophoudelijke vooruitgang, hebben we de wereld waarin we leven voorgoed veranderd. Zijn onze acties onomkeerbaar of kunnen we ze nog ongedaan maken? Dit sluit aan bij de trend van de appartementisering van de dorpskern die ik benoemde, maar is ook van toepassing op deze bijzondere tijd waarin corona ons op onze manier van leven drukt.
Ik was ook bijzonder gefascineerd door het boek Het recht van de snelste van Thalia Verkade en Marco Te Brommelstroet van de Correspondent. De auteurs brengen boeiende inzichten over hoe ons verkeer steeds asocialer werd, en over hoe we dat kunnen veranderen. En last but not least kreeg ik enkele dagen geledene het fonkelnieuwe boekje Fundamenten van het Stadsontwerp van de vroegere Vlaams Bouwmeester Marcel Smets in de bus. Een aanrader!
Welk liedje tekent voor jou 2020 en waarom?
Tijdens de eerste lockdown heb ik genoten van de serie Berlin Babylon via VRT.nu. Die jaren 30-sfeer met een mix van spanning, liefde, architectuur en mode. Fantastisch!
Ik was bijzonder gefascineerd door de titelsong. Het nummer reflecteert perfect de broeierige sfeer die in de hele serie voelbaar is.
Wat wens je ons dorp toe voor ’21?
We voerden dit jaar een heel fijn traject met de dorpsbewoners van Wortel en het stadsbestuur van Hoogstraten over hoe het dorp tegen 2030 kan evolueren. Ik zou het heel fijn vinden dat er ook in Merksplas dergelijke synergieën zouden kunnen ontstaan. Daar liggen ongelooflijk veel kansen om de maatschappelijke uitdagingen op het vlak van ruimte, biodiversiteit, mobiliteit, sociaal weefsel en gebouwde omgeving met elkaar te verbinden en de verblijfskwaliteit van het dorp te verhogen.
Dus ik wens zowel de bewoners als het bestuur van Merksplas wederzijds vertrouwen en durf om die uitdagingen aan te gaan om zo het dorp klaar te stomen voor de toekomst.
