Het feest van Driekoningen wordt in de christelijke wereld jaarlijks op 6 januari gevierd, of op de eerste zondag na 1 januari. In verschillende Europese landen is het nog steeds een officiële feestdag. Vroeger trokken de kinderen die dag verkleed door de straten om zingend een centje te verdienen. Een gewoonte die we in Merksplas al vele jaren niet meer kennen.
De openbaring van de Heer
Het feest van Driekoningen is ontstaan in de vierde eeuw. De drie koningen, ook wel de drie wijzen uit het Oosten genoemd, volgden de heldere ster. Zij waren op zoek naar de nieuwe koning van het Joodse volk. Deze ster leidde hen naar het dorpje Bethlehem, naar de stal met het pasgeboren kindje Jezus. Ze schonken de nieuwe Joodse koning dure cadeaus: goud, wierook en mirre. Met de aanbidding van Jezus door de drie wijzen, wordt de openbaring van de Heer – ook wel epifanie genoemd – aan de wereld gevierd.
Wij kennen de drie wijzen onder hun Latijnse namen: Caspar, Melchior en Balthasar. In het Grieks heetten ze echter Apellius, Amerius en Damascus. In het Hebreeuws worden ze Galgalat, Malgalat en Sarathin genoemd. Ze zouden 20, 40 en 60 jaar oud geweest zijn op het ogenblik dat ze Jezus bezochten. Deze leeftijden moeten vooral symbolisch gezien worden. De getallen symboliseren de tijdperken in het leven van een volwassene.
“Geef mij ne nieuwen hoed”
We kennen allemaal het driekoningenlied nog wel. Maar ons verkleden als drie wijzen en van deur tot deur gaan zingen voor een centje, dat is een traditie die in Merksplas niet meer bestaat. In tegenstelling tot de gewoonte om de eerste maandag na de eerste zondag na Driekoningen worstenbrood en appelbollen te eten.
Nochtans zongen we vroeger ook in Merksplas driekoningen. In januari 1945 maakte de Driekoningenstoet van KSA Merksplas grote indruk op een Canadese soldaat. Soldaat Jim Robertson was gestationeerd in de smidse in de Kerkstraat in Merksplas. Hij trok foto’s van de voorbijgaande stoet mét dromedaris. Deze foto’s stuurde hij naar huis, maar kwamen ook in het bezit van Heemkring Merksplas.
Op zoek gaan naar de drie koningen van gisteren
Tot in 2010 kwamen de zangertjes van Cantabile driekoningen zingen aan huis. De zaterdag na Driekoningen trokken ze in verschillende groepjes door heel Merksplas. Van deur tot deur zongen ze, begeleid met gitaar of accordeon. Koude voeten en bevroren vingers, maar af en toe ook warme chocomelk of een jenevertje voor de begeleiders. Tien jaar lang hebben ze de traditie van het driekoningenzingen levend gehouden.
Gisteren doken er blijkbaar aan de MARc/kT en aan de kerststal even zangers op.
Oostenrijk en Duitsland
De traditie mag in Merksplas dan wel verdwenen zijn, elders zie je nog wel verklede kinderen zingen voor Driekoningen.
In Oostenrijk en Duitsland zie je daar zelfs tijdens je zomervakantie nog de sporen van. Nog nooit voor een deur gestaan met bv. het opschrift “20 C+M+B 20”? In deze landen is Driekoningen een officiële feestdag en dus een vrije dag voor iedereen. De kinderen gaan er nog steeds verkleed zingen van deur tot deur. Wanneer de eigenaars thuis zijn en een centje hebben gegeven (uiteraard), wordt hun huis gezegend met het desbetreffende opschrift. De kinderen schrijven dan in krijt de code op de deur of de deurstijl.
Het eerste en het laatste getal vormen samen het jaar. En de letters C, M en B verwijzen naar de drie koningen: Caspar, Melchior en Balthazar. Tegelijk staan de letters ook voor de uitdrukking Christus Mansionem Benedicat. Dit betekent: Christus, zegene dit huis.
