Ik heb vele jaren buitenlanders begeleid in het leren van Nederlands. Dat was leuk en zinvol werk en ook leerzaam. Zo kwam ik er achter dat Arabisch sprekende mensen erg veel moeite hebben met onze zogenaamde ‘scheidbare werkwoorden’.
Dat zijn woorden die wij over het algemeen afbreken en in twee delen gebruiken. Voorbeeld: Het werkwoord ‘inhalen’. Wij kunnen zeggen: “ik haal de auto straks, als het even kan, wel in”. “In’ en ‘halen’ zetten we helemaal los van elkaar in de zin, zonder dat we dat vreemd vinden. In het Arabisch is dit onmogelijk.
De vertaling voor inhalen (liltajawuz) (heb ik op moeten zoeken hoor…) blijft één woord, maar kan op vele manieren vervoegd worden, waaruit duidelijk wordt wat bedoeld wordt. Voor Arabisch sprekenden zijn onze scheidbare werkwoorden daardoor een enorm probleem bij het leren van onze taal. Maar waarom nu een stukje over Arabisch terwijl deze column gaat over de leuke verschillen tussen Vlaams en Nederlands?
Dat komt omdat laatst een folder in de bus ontving waarin stond: “Het is een leuk momentje om de folders te doorbladeren”. Dus niet ‘door te bladeren’, maar ‘te doorbladeren’. Wellicht hebben Arabisch sprekenden minder moeite met Vlaams dan met Nederlands. Of was dit gewoon een foutje?
Apenjaren
Een typisch Vlaamse uitdrukking die ik onlangs hoorde was apenjaren. In de context van het verhaal begreep ik wel wat ongeveer bedoeld werd, maar in Nederland is het onbekend en zeggen we pubertijd. Ik vind dat apenjaren eigenlijk veel leuker en omschrijft ook precies de periode van de jeugdjaren waar de ouders mee te maken hebben.
Mosterd
Een uitdrukking waar ik wel uitleg voor nodig had om te snappen waar het over ging, is vijgen na Pasen. In Nederland is dat mosterd na de maaltijd. Ik ben in het gelukkige bezit van Het Internationaal Spreekwoordenboek in vele talen. Daarin vind je veel van dit soort uitdrukkingen die niet rechtstreeks zijn te vertalen, maar wel dezelfde betekenis hebben.
Een bekend voorbeeld is het Engelse it rains cats and dogs. Wij zeggen: het regent pijpenstelen. Alles bij elkaar vreemd dat het honden, katten en pijpenstelen kan regenen trouwens. Of is daar in het Vlaams dan ook weer een andere uitdrukking voor en regent het hier nog wat anders? Als dat zo is, verneem ik dat graag.
En omdat we met Arabisch begonnen zijn, tot slot nog een spreekwoord uit het Arabisch: “Doe je mond pas open als je er zeker van bent dat wat je gaat zeggen mooier is dan de stilte.”
Mooi hè?
