“We willen positief zichtbaar zijn”: Merksplasse vrijwilligers over de toekomst van Natuurpunt

Sinds 1 maart maakt de gemeente Merksplas deel uit van de werking van Natuurpunt Markvallei. De afdelingen Kievit en Markvallei stemden hun werking op elkaar af. Dat moet uiteindelijk zorgen voor een flinke boost in Merksplas.

We namen poolshoogte bij enkele Merksplasse vrijwilligers die vrij nauw betrokken waren bij het gelopen traject en die zelf actief zijn in de werking. Wat zijn hun verwachtingen? Wat zijn volgens hen de grootste uitdagingen? Dominiek Beerens (Eikelsblok, 67 jaar), Christel Elst (Zwartwaterweg, 54 jaar) en Koen Vannuffelen (Opstal, 47 jaar) geven een kijk op hun visie over de toekomst van de natuur en Natuurpunt in Merksplas. Elk van hen maakte op een verschillende manier kennis met Natuurpunt.

Drie vrijwilligers aan het woord

Dominiek verzeilde al op jonge leeftijd bij de Wielewaal in Turnhout. “Mijn grootvader nam me als zeven- of achtjarige regelmatig mee op uitstap in de natuur. Op mijn zestiende sloot ik me aan bij de Wielewaal. Ik leerde er Marc Smets en Peter Delveaux kennen, later ook Paul Prinsen. Toen er kinderen kwamen, bouwde ik een rustpauze in. Maar de natuur heeft me altijd enorm geboeid en dus pakte ik de draad nadien weer op.”

Christel groeide op in Zondereigen. “Ik ben eigenlijk altijd nogal activistisch geweest. Als je ooit een gezicht zoekt voor de kern Merksplas, moet je zeker het mijne niet nemen.”, lacht ze. “Als kind was ik al bezig met het redden van de kauwen. Je vond me altijd in de bossen rond Zondereigen en als ik thuis kwam, had ik gegarandeerd een gekwetst dier bij om te verzorgen. We sloten ons aan bij Natuurpunt toen we nog in Geel woonden. Dat was in 2004. Maar in de Klapekster ben ik eigenlijk pas echt actief als vrijwilliger beginnen werken.”

Van cursus tot kerngroep

Koen is nog niet zo lang aangesloten bij Natuurpunt. “Maar de liefde voor de natuur zat er ook bij mij van kindsbeen af in. In de lagere school stond voor mij al vast dat ik boer zou worden. Uiteindelijk werd ik leerkracht land- en tuinbouw. Toen ik een cursus natuurbeheer ging volgen in Turnhout in 2022, sloot ik me aan. Die cursus werd gegeven in het natuur.huis op de Graatakker. Momenteel ben ik ook bezig met cursus natuurbeheer van Inverde.”

De kennismaking met de werking van Natuurpunt Markvallei verliep voor alle drie via de cursussen “natuurgids” die er gegeven werden. “Hier zitten gewoon drie generaties natuurgidsen. De cursussen werden gegeven in Bezoekerscentrum Vallei van het Merkske, vlakbij Merksplas.”, legt Dominiek uit. Dat was voor ieder van ons een uitgelezen kans om meer over de natuur te weten te komen. Na die cursus ben ik meer gaan doen voor Natuurpunt. Ik werkte een aantal keren mee met het beheerteam in het Zwart Goor en sloot me tegelijkertijd aan bij de “maandagploeg” van Natuurpunt Markvallei. Ik heb een tijdje gegidst, maar sta ook regelmatig achter de toog in het bezoekerscentrum.”

Christel vertelt hoe ze op een gegeven ogenblik gewoon het bezoekerscentrum binnenstapte en er de vrijwilligers aansprak. “Ik weet het nog goed. Dat waren Jos Martens en May Jacobs. Ik vroeg hen gewoon wat ik zou kunnen doen voor Natuurpunt. Ze gaven meer tekst en uitleg. De afdelingswerking was toen nog vrij kleinschalig, maar er was wel een heel voelbare dynamiek aanwezig. Ik ben toen nogal intensief gestart met vrijwilligerswerk. Ik gidste, tapte en zorgde ook voor de eerste T-shirts. Toen De Klapekster verbouwd werd, maakte ik deel uit van de werkgroep. Het was intensief, maar ook heel boeiend.”

Koen Vannuffelen werkt zijn cursus “natuurgids” af. “Ik zit in het natraject, maar heb tijdens mijn opleiding natuurlijk wel al grondig kunnen kennismaken met de werking van Natuurpunt. Mijn engagement zal zich vooral richten op het gidsen, maar ik ben nu ook nauw betrokken bij de doorstart van de Merksplasse kern. Dat boeit me omdat ik vind dat de natuur in Merksplas een volwaardige plaats verdient. En daar kunnen we met Natuurpunt voor zorgen.”

Koen beseft wel dat er nog veel werk wacht. “Toen ik lid werd, wist ik eigenlijk niet dat er een lokale werking was. In het tijdschriftje “Haaklewie”, dat de werking van een heleboel afdelingen bundelt, vond ik Merksplas amper terug. Bepaald wervend is dat natuurlijk niet en dat is wellicht één van de redenen waarom mensen in Merksplas vooral passief lid zijn gebleven. Daar is op zich niets mis mee, maar een actieve werking krijg je zo niet op de rails.”

De vraag om aan te sluiten bij Natuurpunt Markvallei was al een aantal jaren oud, maar werd wel steeds luider. Dominiek: “We zagen natuurlijk hoe het er in Natuurpunt Markvallei aan toeging en er is natuurlijk ook de verbondenheid door onze gemeenschappelijke geografie. Merksplas, het brongebied van de Mark, is organisch een deel van de vallei. Gelukkig hebben beide besturen ingezien dat ze gehoor moesten geven aan die oproep.”

Activiteiten en engagement

Leen Rigouts, Christel Elst en Dominiek Beerens startten met een cursus “natuurverkenner” in Merksplas. Christel: “We wilden eigenlijk testen hoe groot de belangstelling in Merksplas is voor natuur en Natuurpunt. Met de hulp van Natuurpunt Kievit en Natuurpunt Markvallei organiseerden we twee theoretische lessen en acht excursies, allemaal naar natuurgebieden in onze gemeente. 25 mensen schreven zich in, we voelden dat er iets leefde!“

Dominiek: “In de cursus kregen we toch ook dikwijls de bedenking dat een samenwerking met Natuurpunt Markvallei voor veel mensen voor de hand lag. Omdat een groep van 25 cursisten natuurlijk niet representatief is, hebben we onze oren ook bij andere mensen te luisteren gelegd. Ook daar hoorden we dezelfde commentaren. We lanceerden een algemene oproep en mochten daar dertig enthousiaste Spetsers ontvangen. Die opkomst overtrof onze verwachtingen. Met deze kerngroep willen we nu verdere stappen zetten.”

Koen pleit voor twee snelheden. “Op korte termijn zullen we proberen om een onderlinge band te smeden. We moeten elkaar eerst leren kennen. Tegelijkertijd werken we aan een langetermijnvisie. Natuurpunt moet in Merksplas een positieve uitstraling krijgen. Er is veel respect voor natuur, maar te dikwijls worden we in verband gebracht met negatieve zaken. Dat is een werkpunt. Mensen weten in Merksplas (nog) niet waar Natuurpunt voor staat.”

Christel Elst vond de opkomst op de open vergaderingen wel heel verrassend. “We zijn toch wel een beetje geschrokken van die opkomst en we moeten proberen die connectie te behouden. Maar daar gaan we zeker werk van maken. De volgende weken staan een heleboel activiteiten op het programma. Op 11 juli is er een nachtzwaluwtocht in het Zwart Goor, op 9 augustus nodigt vleermuizenspecialist Dirk Swaenen ons uit om samen met hem het Zwart Goor te verkennen, op 20 september organiseren we een werkdag en op 2 november staat een gegidste wandeling geprogrammeerd. Tussendoor brengt ook de fotowerkgroep nog een bezoek aan het natuurgebied en er zullen zeker nog activiteiten toegevoegd worden.”

Natuurpunt zichtbaar maken in Merksplas

Dominiek: “In september starten we een ledenwervingscampagne. We zullen 8.000 postbussen bedienen met een uitnodiging om aan te sluiten. Het is toch een huzarenstukje dat we dit als jonge kerngroep voor elkaar krijgen. Het is de bedoeling dat we vanuit die kerngroep ook mensen in de verschillende werkgroepen van Natuurpunt Markvallei kunnen afvaardigen om zo de verbinding met Merksplas en een goede samenwerking te verzekeren.”

Koen Vannuffelen: “Merksplassenaren houden toch ook van een beetje onafhankelijkheid en hebben tijd nodig. Mensen mogen ons daarom niet kwalijk nemen dat we zoekend zijn. We zijn nog maar een half jaar ver. De focus ligt de volgende maanden op het natuurgebied Zwart Goor, maar op langere termijn willen we met Natuurpunt een positieve uitstraling in onze gemeente.”

Dominiek en Christel sluiten zich daarbij aan: “We willen af van de schenenstamperij. We merken dat de appreciatie groeit en dat kan alleen maar door op een positieve manier zichtbaar te zijn.”

Wil je Natuurpunt helpen uitbouwen in Merksplas?

Wil je gidsen? Meehelpen aan activiteiten? Of gewoon een handje toesteken? Mensen die op een positieve manier willen bijdragen aan de uitbouw van Natuurpunt Markvallei in Merksplas kunnen zich melden bij Koen (0496 52 12 19), Dominiek (0497 23 39 58) of Christel (0495 71 67 57). Mailen kan ook naar info@natuurpuntmarkvallei.be

Dit artikel verscheen eerder in ’t Bieteutje