Voor een goed gevuld zaaltje in het GC Markt gaf Willy Boghe een boeiende lezing over zijn vader Louis, die als minderjarige Belgische soldaat in 1940 naar een Duits werkkamp werd gestuurd. Willy kwam er praten op uitnodiging van de bib.
Hij was één van de 200.000 Belgische soldaten die na de capitulatie van koning Leopold III op 28 mei 1940 door de Duitsers werden afgevoerd.
Soldaten naar werkkampen, officieren apart
Na de Belgische overgave werden de officieren gescheiden van de gewone soldaten. Die laatsten moesten naar Duitse werkkampen. Louis werd naar Stalag IX-A gestuurd, een kamp bij Kassel in Duitsland. Omdat hij een landbouwerszoon was, werd hij vandaaruit gedetacheerd naar een boerderij, waar hij negen maanden werkte.
Alleen Vlaamse soldaten mochten naar huis
Na die negen maanden riepen de Duitsers de soldaten terug naar Stalag IX-A. Daar verzamelden ze iedereen opnieuw. Na een korte ondervraging of “examen” besloten de Duitsers om alleen de Vlaamse soldaten vrij te laten. De Franstalige soldaten moesten in het kamp blijven — vaak tot het einde van de oorlog.
Het dagboek van Louis
Uit het dagboek van zijn vader reconstrueerde Willy Boghe het hele verhaal. Hij vertelde hoe de Duitsers België waren binnengevallen via de Oostkantons. Belgische soldaten, zoals Louis, lagen toen gepositioneerd in de streek van Aubin (in het zuiden, bij de Ardennen), waar ze de vijand probeerden tegen te houden — samen met Franse troepen die zich tijdelijk met de strijd kwamen bemoeien.
Bij de terugtrekking richting Eeklo en de Nederlandse grens werd duidelijk dat de communicatie tussen bondgenoten vaak te wensen overliet. Engelse militairen die Leuven probeerden te verdedigen, verlieten het slagveld zonder overleg om zich via Duinkerke naar Groot-Brittannië terug te trekken.
Van boodschappen tot broden
De lezing ging ook over het dagelijkse leven van de soldaten. Via de post of behulpzame burgers konden ze soms een boodschap naar huis sturen. Eén van die verhalen ging over een briefje dat werd meegegeven bij het kopen van een brood — vlak voor de soldaten per boot richting Stalag IX-A vertrokken.
Kanonnen uit WO I, getrokken door gammele vrachtwagens
Willy’s vader beschreef hoe het Belgische leger tijdens de oorlog moest vechten met gemoderniseerde Duitse kanonnen uit de Eerste Wereldoorlog. Die waren weliswaar voorzien van banden, maar werden getrokken door FN-voertuigen uit Herstal die vaker in panne stonden dan ze rijklaar waren. Daarom gebruikte men nog vaak paarden — en wie kon daar beter mee omgaan dan boerenzonen, zoals Louis?
De kracht van technologie
De Duitse overmacht zat volgens Louis niet in hun moed, maar in hun modernisering. Ze gebruikten parachutisten om forten zoals Eben-Emael in te nemen, vaak ver achter de frontlijn. Hun communicatie verliep via geavanceerde toestellen van Siemens en Telefunken, terwijl de Belgische eenheden nog vooral rekenden op telefoonlijnen en postduiven.
Zijn oordeel als eenvoudige soldaat was dan ook duidelijk: “De Duitsers waren geen betere soldaten, maar ze beschikten over een doeltreffend, modern apparaat.”
Een warme apotheose
Na de lezing konden aanwezigen vragen stellen. Verschillende toehoorders deelden verrassende verhalen van hun eigen ouders, die de Tweede Wereldoorlog als burger hadden meegemaakt. Zo werd de lezing niet alleen een historisch relaas, maar ook een warme ontmoeting tussen generaties en herinneringen.
Een helm en een naam
Tot slot nog een anekdote. Op de tafel van de spreker stond een Amerikaanse helm. Toen de eerste Amerikaanse soldaten in Bierbeek arriveerden, reden ze in jeeps van het merk Willy’s. En jawel — de spreker kreeg als baby de naam Willy, vernoemd naar die stoere voertuigen. Een luchtige noot bij een beklijvend verhaal.
Het boek van Willy
Het Oorlogsdagboek van een minderjarige boerenzoon van Louis Boghe vind je bij ons in de bib, of koop je bij Standaard Boekhandel.
