Het slotinterview in onze reeks met de drie partijen uit de Merksplasse gemeenteraad kwam aan Leefbaar Merksplas, toe. Iets langer dan drie jaar terug stemde Merksplas een nieuw gemeentebestuur aan de macht. Leefbaar Merksplas behaalde toen weer de meerderheid van de zetels. Schepen Leen Kerremans en burgemeester Frank Wilrycx zaten met ons rond de tafel.
Jullie zijn al enkele decennia aan de macht. Waar schuilt jullie kracht, denken jullie?
Frank: “We zijn inderdaad al een tijdje bezig. Toen we startten, maakten we met onze ploeg een langetermijnplanning op. We splitsten die uit over verschillende doelgroepen, in verschillende thema’s, … Dat gaf ons richting. Mettertijd hebben we dat geüpdatet en aangepast, maar de grote lijnen blijven nog altijd dezelfde.”
“Leefbaar is ook een heel hechte groep, al zijn we onderling heel divers. We gaan met elkaar om met een open geest. We hebben allemaal verschillende interesses en komen uit alle hoeken van Merksplas. Dat is positief voor het doorspreken van alle punten. Het zorgt soms voor boeiende discussies.”
Leen: “Ja, in onze groep heb je zowel werknemers als werkgevers, mensen met en zonder kinderen, … en daardoor zorgen hun ideeën vaak voor een frisse wind.”
Altijd ambitieuze plannen
Frank: “We weten dat we de waarheid niet in pacht hebben. Als de oppositie goede voorstellen indient, zijn we niet te beroerd om die over te nemen en uit te voeren. Maar we zijn ook altijd ambitieus geweest. We hadden en hebben nog altijd grote plannen. Soms is het heel wat werk. Soms is het een moeilijke weg om die uitgevoerd te krijgen, of hebben we hogere overheden nodig om iets te realiseren, maar onze resultaten ogen tot nu toe vrij goed.”
“Een voorbeeld? Voor de senioren hadden we indertijd een plan met drie pijlers: rond wonen, zorg en ontspanning. Ik herinner nog dat we een eerste vergadering met hen hielden in het toenmalige Parochiehuis. De lijnen die we toen samen vastlegden, zijn we nog altijd aan het uitvoeren.”
Leen: “Bij de pijler zorg denk ik aan de huisbezoeken die we met het Sociaal Huis en vrijwilligers deden aan 80-plussers: die hebben na de opstart even geleden onder de coronamaatregelen, maar die pikken we terug op. Of bij een overlijden praten we na met de overblijvende partner over de emotionele en praktische gevolgen. We hebben ook flink ingezet op de pijler sport, met de beweeg- en eetmomenten voor de senioren, op de sessies seniorensport, met de inplanting van Dagverzorging NOAH aan het Driesplein.”
Frank: “Vroeger vonden de senioren hun ontspanning veelal bij o.a. OKRA, maar intussen zijn senioren actiever geworden. Dat betekent dat we niet enkel moeten denken aan het organiseren van seniorensport, maar bijvoorbeeld ook moeten inzetten op goede fietspaden.”
“Als we het over huisvesting van senioren hebben, zijn we er altijd vanuit gegaan dat mensen best zo lang mogelijk thuis leven. Als dat niet langer goed gaat, hebben we nu een tussenstop ingebouwd met de assistentiewoningen in de Leopoldstraat, tussen thuis en het bejaardenhuis. Die vullen nu naast de Kern Lindendijk en het Driesplein een nieuwe behoefte in.”
Flexibel vernieuwend
Als je het over fietspaden hebt: we zagen in jullie verkiezingsprogramma dat jullie het fietspad naar Weelde voorzagen in 2019…
Frank: “Toen we pas de meerderheid hadden, lag er alleen nog maar een fietspad naar Turnhout. Maar de aanleg van het fietspad naar Weelde was inderdaad een lijdensweg. De grootste oorzaak van die vertraging waren de nodige onteigeningen. Het is nu nog wachten op het onteigeningsbesluit van de minister. We kunnen niet aanbesteden voor we zeker zijn dat we alle gronden kunnen verwerven. Anders kan dit tot schadevergoedingen leiden. En dit dossier vertraagt dan weer de tweede fase-werken aan Koekhoven.”
Je had het daarstraks over de langetermijnplannen. Heeft deze legislatuur geen behoefte aan wat vernieuwing? Kan je blijven voortbouwen op wat jullie in het verleden deden?
Frank: “Maar dat doen we niet. Neem nu bijvoorbeeld de uitvoering van het mobiliteitsplan: 20 jaar geleden was er nog geen sprake van fietsstraten, maar nu liggen ze er. Of de schoolstraat aan de VBS: de reglementering is er nog maar op punt sinds 2018, maar we hebben ze al aangelegd. Of we voorzien nu 13 assistentiewoningen op maat van Merksplas.”
Leen: “In de coronatijd hebben we op vraag van de overheid op enkele weken tijd een zomerschool georganiseerd. We zien daar zoveel effect van op kinderen, dat we die de volgende jaren zullen aanhouden. Of de kinderopvang…”
Frank: “… die benaming ‘kinderopvang’ is intussen bij ons helemaal achterhaald door de verschillende initiatieven die daaruit groeiden: de begeleiding van ouders en kinderen, de Doezel en Dut, het peuterspeelpunt… Daarmee zijn we heel bijdetijds.”
“Inderdaad,” vult Leen aan, “we hebben zelfs een Digitaal Loket voor de kinderopvang aangekocht (al is het nog niet in voege), waardoor ouders en initiatieven onderling makkelijk kunnen communiceren, en waardoor ouders ook onmiddellijk kunnen zien waar er een plaatsje vrij is. Vroeger moesten ouders al die initiatieven stuk voor stuk contacteren.”
Frank: “En je kan hetzelfde verhaal vinden bij ons seniorenbeleid; ik denk bijvoorbeeld aan NOAH, die als dagopvang voor rust zorgen voor de mantelzorgers.”
Maar was het gelijkvloers van de nieuwe assistentiewoningen daar geen betere plek voor dan het Driesplein?
Frank: “De mensen die naar de dagopvang komen, genieten meer – denken we – van de spelende kinderen op het plein. Die moeten hun ontspanning niet beleven in de schaduw van een bejaardenhuis. En Ebem wilden we in onze winkelstraat zichtbaar maken.”
Hoelang blijft het Driesplein voor hen nog rustig na de aanleg van de tweede fase van Kleirytse Driesen?
Frank: “Meer huizen in de buurt zullen ongetwijfeld zorgen voor wat meer verkeer. Maar hun uitzicht zal niet veranderen: er zullen meer kinderen komen spelen van de mensen die er komen wonen. We kampen in Merksplas nu eenmaal met een woningtekort. En we spreiden de afwikkeling van het verkeer ook langs de Bredestraat.”
Toegespitst op het dorp
Traditionele partijen zoals Groen of N-VA hebben hun dada’s in hun programma, die geënt zijn op de moederpartij. Waarin zit jullie eigenheid?
Frank: “Met ons beleid willen we de dorpsgemeenschap zoveel mogelijk ondersteunen. We willen een dorp waar iedereen buiten kan komen en tevreden is. Als dat niet lukt, dan horen we dat snel. Ook vanuit onze eigen groep. We hebben gelukkig zo overal voelsprieten.”
We hechten veel waarde aan het behoud van onze dorpscultuur. Leen Kerremans
Leen: “En we hechten ook veel waarde aan het behoud van onze dorpscultuur. Initiatieven als SpetserEvents of Backyard, die waarderen en ondersteunen we. Ze kunnen desnoods terugvallen op onze subsidies.”
Frank: “Een goed beleid is ook niet gebonden aan een nationaal partijprogramma. Lokale politici hebben een gemeenschappelijke eigenschap: ze gaan voluit voor het oplossen van lokale problemen.”
Welke nieuwe tendensen ontdekken jullie voelsprieten in de maatschappij?
Leen: “Vanuit het Sociaal Huis willen we meer inzetten op outreachend werken: drempelverlagend. Want mensen ervaren meer en meer een drempel en vinden ons niet langer. Dat proberen we te ondervangen met verschillende initiatieven, door bijvoorbeeld een pamperkas of de onderwijscheque: we geven mensen een kleine financiële steun. Zo leren wij hen en zij ons kennen bij een praatje, op een ongedwongen manier. We kunnen dan ook hun verdere rechten verkennen.”
Frank: “Ik zie vooral veel vraag naar woningen in Merksplas. Wat er ook op de markt komt, is direct weg. We hebben veel sociale woningbouw in de pipeline, en samen met de IOK kunnen we binnenkort aan een lagere prijs percelen aanbieden. Door de verdichting zitten we met kleinere kavels en meer appartementen. We zien bijvoorbeeld dat senioren een appartement betrekken in het centrum, en hun huis verkopen aan jonge gezinnen. Dat is een goede evolutie, maar dat zal niet volstaan.”
“Een belangrijk punt wordt ook het klimaat. Met onze twee ruilverkavelingen hebben we al goede stappen gezet, maar voor de toekomst komt er nog een hemelwaterplan aan, dat we samen met Pidpa en andere gemeentes zullen uitwerken. Zo zullen we water moeten bufferen zodat niet alles naar Hoogstraten loopt. Ik denk ook aan de rioleringswerken die we uitvoerden in Koekhoven, de Hoevestraat, de Bevrijdingsstraat… Als je investeert in een sporthal, zien mensen dat. De riolering zit onmiddellijk onder de grond: die zien ze niet, maar zo’n gescheiden rioolstelsel is wel noodzakelijk voor het klimaat.”
De problemen in het centrum
En auto’s weren? Of laadpalen plaatsen? Of deelauto’s…?
Frank: “We hebben vier laadpalen, maar die staan er vaak werkloos bij. Maar we zetten wel in op Hoppin-punten: personeelswagens die we gaan delen met onze inwoners. Aan de assistentiewoningen zullen we er voorzien.”
“Het weren van het zwaar verkeer zal moeten gebeuren in overleg met buurgemeenten. Er is bijvoorbeeld in Rijkevorsel nog een ring nodig, en een brug over de vaart in Beerse, zodat het zwaar verkeer niet langer ons dorpscentrum gebruikt als binnenweg tussen de E19 en de E34. Als we ze nu met een bord buiten het centrum willen houden, dan jagen we ze naar de omliggende gemeenten. Het plan om met ANPR-camera’s vanuit Hoogstraten vrachtwagens weg te houden? Nee, dat is afgevoerd omdat het niet werkte. Ondertussen is er al wel een ring in Baarle-Hertog gekomen, wat belangrijk is voor het zwaar verkeer dat vanuit Tilburg naar hier komt. Maar de hogere overheid zal beslissingen moeten nemen om dat dossier nog verder uit te werken. Voor de uitvoering van dit Mobiliteitsplan Noorderkempen zullen heel wat infrastructuurwerken en aankopen van gronden nodig zijn.”
Hebben jullie zelf nooit het idee dat er een grens moet komen aan de bouw van appartementen in het centrum?
Frank: “We proberen ze tot nu toe met succes te lokaliseren in de twee centrumstraten. Op dit moment lijkt het dat alles tegelijkertijd plots wordt volgebouwd. Procentueel hebben we echter niet méér appartementen dan andere gemeenten in de buurt. We kunnen ook niet naast de realiteit kijken: die appartementen zijn verkocht vóór ze gebouwd zijn. Er is dus veel vraag naar. En we kunnen wat meewarig doen over het veranderende uitzicht, maar als je de postkaarten uit 1920 vergelijkt met de dorpszichten uit 1970, is het niet zo abnormaal dat het huidige centrum er anders uitziet dan 50 jaar geleden.”
“Daarbij proberen we ook veel ruimte te bieden voor de middenstand. Als je geen goede middenstand hebt, heb je ook geen leefbaar dorp.”
Leen: “En we zorgen ook voor open ruimte. Kijk maar naar de parking aan De Kongo: dat was ingekleurd als bouwgrond. Of aan de hoek van de Albertstraat, waar we een huisje hebben afgebroken, of aan die tegenover Cools.”
Frank: “Ik herinner me nog dat toen we de oude bib afbraken, Groen ervoor pleitte om daar sociale woningen te zetten. Mensen zien soms niet dat we echt wel groene ruimte voorzien. Bijvoorbeeld aan Nautica: daar hebben we het probleem van de draaiende schoolbussen opgelost, en een samenwerking aangegaan met de school: die stelt haar tuin en een dierenweide open voor de nieuw aangelegde buurt.”
Fusie of samenwerken?
Is Merksplas niet te klein om al die problemen op te lossen?
Leen: “We zetten in op overlegplatformen. Met vijf andere gemeenten (Arendonk, Ravels, Baarle-Hertog, Hoogstraten en Rijkevorsel) werken we bijvoorbeeld op het vlak van welzijn met veel resultaat samen onder de naam Noorderkempen Werkt. De voorbije jaren hebben we ook met de 10 van de Eerstelijnszone Kempenland veel werk verzet.”
Is dat geen nadeel om telkens met andere gemeenten in verschillende verbanden samen te werken?
Frank: “Dat is nu eenmaal historisch gegroeid. Maar we proberen ons wel te focussen op die vijf andere gemeenten. Vlaanderen pleit immers voor zo’n regiovorming. We werkten bijvoorbeeld zo samen aan de oprichting van één sociale woningmaatschappij. Al is het spijtig dat Baarle-Hertog voor De Ark koos omdat die daar nog een groot woningproject had lopen.”
Leen: “Maar ook voor andere projecten werken we samen, bijvoorbeeld rond de uitbouw van een e-inclusiebeleid. Met ons zessen vinden we ook wel bij elkaar een zelfde DNA.”
Frank: “Inderdaad. We zijn allemaal grensgemeentes, vrij uitgestrekt, die te kampen hebben met dezelfde problemen. Ik denk bijvoorbeeld aan een gezamenlijk stikstofbeleid, waar we toch al wat stappen in hebben gezet.”
Leen: “Of het ‘Top in je kop’-project dat we samen uitdokterden, zodat er in Arendonk een jeugdhuis geopend wordt waar ook een JAC-medewerker aanwezig zal zijn. Onze jongeren kunnen niet in Merksplas naar de middelbare school; we kunnen dat dus niet zelf aanbieden. Via de samenwerking realiseren we dat wel.”
Serieuze wortel
Frank: “De Vlaamse Overheid houdt gemeenten nochtans een serieuze wortel voor ogen, door geld te geven om te fuseren. Zie maar naar Antwerpen en Borsbeek. Maar ik vrees dat zo’n fusie de afstand tussen beleid en inwoners veel groter zal maken. Nu ben je als politicus heel aanspreekbaar. Of onze diensten niet onderbemand zijn, hier in Merksplas? Dat betwijfel ik. Als je als burger voor een tweede keer op bezoek komt bij onze diensten, zal je dezelfde ambtenaren als de eerste keer treffen. Dat komt de klantvriendelijkheid ten goede. En we worden ook wel ondersteund, juridisch bijvoorbeeld door IOK. En onze schepenen, ambtenaren of ikzelf werken ook samen met andere collega’s in verschillende werkgroepen. Daar wordt heel wat expertise uitgewisseld.”
Ik vrees dat een fusie de afstand tussen beleid en inwoners veel groter zal maken. Frank Wilrycx
Zal ons geen fusie opgelegd worden?
Frank: “Dat zal de overheid nooit afdwingen. Misschien zullen ze wel onze arm financieel omwringen.”
Leen: “Dat merk je al aan sommige subsidiedossiers: één van de criteria is soms dat we aan 50.000 inwoners moeten geraken, zodat meer samenwerken noodzakelijk is.”
Frank: “Onze focus ligt op de samenwerking. Liefst met ons zessen, maar ook in andere samenstellingen zoals voor de politie, brandweer of op vlak van toerisme. Dat zal in de toekomst nog intensiever worden.”
Beseffen onze inwoners dat die fusie ons boven het hoofd hangt?
Frank: “Zo nijpend is het probleem niet. Ik ben meer bekommerd om de betrokkenheid van het beleid op haar inwoners en omgekeerd. In de opiniepeilingen van Het Nieuwsblad zijn we samen met Vorselaar – ook niet toevallig een even kleine gemeente – altijd de gelukkigste gemeenten van de provincie.”
Participatie
Hoe stimuleren jullie die betrokkenheid van de burgers?
Leen: “Bij elk speelplein dat we aanleggen, bespreken we de invulling in consensus met de buurt. Of met de besteding van de coronacenten, hebben we elke vereniging bevraagd en een werkgroep opgericht met vertegenwoordigers van sport, jeugd en cultuur. Dat verliep heel vlot. Wat we wel merken, is dat we sommige adviesraden na de coronatijd moeilijk terug op het spoor krijgen, zoals bijvoorbeeld de Gezondheidsraad. Dat elan moeten we terugvinden.”
Luisteren jullie naar de adviezen van die raden of van de Gecoro?
Frank: “De Gemeentelijke Adviesraad Verkeer vergadert vrij intensief en levert correcte en goed gefundeerde adviezen. Als we daarvan afwijken, doen we dat met een gemotiveerd besluit. Op de laatste vergadering van de Gecoro hebben we voor het eerst een bouwproject besproken vóór de aanvraag al ingediend was. Vanuit de Gecoro is de vraag gekomen om projecten vroeger te agenderen. Gewoonlijk doen we dat als de bouwaanvraag al gebeurd is, dan heb je een kant-en-klaar project. Op de laatste vergadering hebben we hen dus vroeger geconsulteerd in het proces.”
“We proberen goed om te gaan met onze adviesraden. Sommige leveren beter werk dan andere, maar dat pakken we ook aan: de nieuwe werkwijze van de Cultuurraad levert bijvoorbeeld vruchten op. Het nadeel is soms dat de leden van de adviesraad ook in hun vereniging trekker zijn en overladen worden met vragen en verwachtingen.”
Met logistiek en infrastructuur ondersteunen we de creativiteit. Frank Wilrycx
“Wat we wel merken, is dat we sterk geïnvesteerd hebben in cultuur (o.a. door de bouw van het Gemeenschapscentrum, de Open Schuren, …) en dat we daar nu initiatieven zien ontstaan. De Thermosfleskeszomer, het Heidebloempje, de Plantentuin, ‘t Graafs Clubke, The Host… : door infrastructuur kunnen we heel wat mensen stimuleren. Dat zien we meer en meer, en dat was ook de bedoeling. Met logistiek en infrastructuur ondersteunen we de creativiteit.”
“En dat doen we ook met onze projectsubsidies of de verliesgarantie: zo kunnen verenigingen zonder al te veel risico iets organiseren. Kijk maar naar de Spetsersfeesten. Vroeger werden die door de gemeente georganiseerd. We investeerden veel moeite in het zoeken naar vrijwilligers, maar gaandeweg vonden we die minder en minder en waren de ideeën zoek. Nu organiseert Spetserevents die, en wordt het beter aangepakt dan dat we het zelf konden doen. Wat van onder komt, wordt vaker een succes. Kijk maar wat De Manne uitbouwden met de Koloniefeesten, samen met 6hM³ en De Schakel. Zoiets kan je niet forceren van bovenuit.”
2024
Hoe kijken jullie uit naar de verkiezingen binnen drie jaar?
Frank: “Ik heb het gevoel dat ons beleid zeer geapprecieerd wordt door de mensen. We hebben geen ommezwaai gemaakt, en we hebben sterke verkozen mensen in onze ploeg. Leen en Raf (Verheyen) blijken goede vervangers die op alle vlakken hun mannetje kunnen staan. Ze kennen hun dossiers, en de beide schepenwissels hebben ons zeker niet verzwakt.”
Gaat het zich niet net wreken dat er geen ommezwaai kwam in al die jaren?
Frank: “We gaan sterk met de tijd mee. Denk maar aan ons senioren- en ons klimaatbeleid: dat is helemaal up to date. Maar we blijven wel mensen met dezelfde drive, dezelfde visie en dezelfde ambitie.”
Leen: “Met het afschaffen van de stemplicht, zal de vraag eerder zijn hoe we de mensen kunnen overtuigen om te gaan stemmen.”
Frank: “Als dorpspartij hebben we natuurlijk niet het reclamebudget van de traditionele partijen. Op nationaal vlak is er weinig verschil tussen stemrecht en stemplicht. In Nederland stemt men bijvoorbeeld ook versnipperd. Vertaalt zich dat in ’24 op gemeentelijk vlak? Dat is koffiedik kijken. Onze mensen zijn onze sterkte: ze zijn zichtbaar en heel aanspreekbaar.”
Leen: “Ik kijk er niet zo reikhalzend naar uit. Het is spannend en zenuwachtig wachten op de uitslag. Net een examen. Je steekt je nek ver uit.”
Frank: “Daarom heb ik ook veel respect voor ieder die eraan deelneemt, onafhankelijk of ik het met hem of haar eens ben.”
Interview: Ellen Vermeiren en Dirk Raeymaekers
- op donderdag 3 februari spraken we in deze reeks met N-VA Merksplas,
- op 5 februari met Groen Merksplas.
Dit interview vond plaats in Colonie 7, dat ons welwillend een vergaderplek bezorgde.
