Groen Merksplas vraagt de gemeenteraad het lokaal Energie- en Klimaatpact te ondertekenen. Het Merksplasse klimaatplan in juni was teleurstellend zwak, vindt Groen. “Laat de financiële steun van Vlaanderen een extra duwtje in de rug zijn. Indien men deze subsidies zou laten liggen, is het Merksplasse klimaatplan niet meer dan lucht. Nieuwe initiatieven zijn dringend nodig.”

In juni keurde de gemeenteraad van Merksplas het klimaat- en energieplan goed.  De manier van opmaak en de inhoud voldoen echter niet voor Groen Merksplas. 

“Niet één burger of adviesraad werd betrokken bij het schrijven van het plan.”, zegt Jan De Bie,  “Wanneer men echt iets wil bereiken tegen 2030, moeten we echt wel onze burgers betrekken en ook verder durven kijken dan de huidige legislatuur.”

Eerder afgewezen voorstellen van Groen (hemelwaterplan, deelmobiliteit of ontharding) komen wel terug in het plan. Helaas zeer beperkt en zonder concrete acties. Waarom niet privé ontharding echt aanmoedingen? Wat houdt ons tegen om gemeentelijke wagens nu al te delen? 

Van doelstellingen rond het vrijwaren van open ruimte en vergroening merken we in de realiteit bitter weinig. De verharding gaat door, het centrum kent steeds minder groene hoekjes en waar er kansen liggen, slaat men de bal mis.

Mager beestje

“Het klimaat- en energieplan van Merksplas is een veel te mager beestje met te weinig ambitie. Geen nieuwe acties, geen timings, geen inzet van middelen.“ , meent Jef Schoofs, “Groen Merksplas verwacht meer. We verwachten nieuwe initiatieven en liefst snel!”

“Voor ons is een klimaatplan of een handtekening onder een pact zetten uiteraard niet voldoende”, stelt Jan De Bie, “effectief handelen moet volgen en dit pact – met de extra financiële steun – kan een extra motivatie zijn om over te gaan tot échte acties… “

Begin juni keurde de Vlaamse Regering het Lokaal Energie- en Klimaatpact goed. Het pact wil de Vlaamse steden en gemeenten ondersteunen om concrete doelstellingen te behalen en bouwt voort op initiatieven zoals het Burgemeestersconvenant 2030. Lokale besturen hebben immers een sleutelrol in handen voor het behalen van de gezamenlijke klimaatdoelstellingen.

Er is slechts één voorwaarde aan de ondertekening van het Klimaatpact. Lokale besturen moeten namelijk het Burgemeestersconvenant 2030 ondertekenen. Dit klimaatpact ondertekenen kan aan de hand van een beslissing op de gemeenteraad. Wederzijdse engagementen staan duidelijk in het pact en de financiële ondersteuning wordt gekoppeld aan het ondertekenen van het Pact.

Als lokaal bestuur dien je enkel de deadline van 29 oktober 2021 te halen. Daarna is er automatisch recht op de financiële ondersteuning. Het betreft een trekkingsrecht met 50% cofinanciering: we hanteren het “1 euro voor 1 euro”-principe. De financiële opvolging gebeurt op basis van informatie in de jaarrekening. Uitgaven worden aan de hand van een code (‘ABB-LEKP-2021’) gekoppeld aan de uitvoering van het Pact.

Subsidie voor klimaatacties

In totaal wordt er voor 2021 een subsidie van €24.324.010 voor klimaatacties van gemeenten voorzien. Voor Merksplas bedraagt dit 29.057 euro waarmee we concreet aan de slag kunnen gaan door acties uit te voeren die bijdragen aan één van de vier pijlers van het pact.

Het Energie- en klimaatpact focust nl. op vier werven: vergroening, energie, (deel)mobiliteit en ontharding. Met telkens heel specifieke en meetbare doelen tegen 2030. Als gemeente bepaal je zelf waarvoor je het budget gebruikt, zolang de besteding bijdraagt aan de doelstellingen van het Pact. Het uiteindelijk doel is het behalen van alle doelstellingen in alle steden en gemeenten tegen 2030.

Inspiratie kan opgedaan worden bij Gemeente voor de Toekomst. Zij presenteren een kant- en klaar aanbod, waarmee gemeenten onmiddellijk aan de slag kunnen. De komende weken en maanden volgen webinars om – per werf – sprongen voorwaarts te kunnen maken.

Onze eerdere voorstellen rond een hemelwaterplan, deelmobiliteit en ontharding werden helaas niet goedgekeurd. Desondanks werden ze later – weliswaar zonder concrete acties – opgenomen in het klimaatplan. In dat klimaatplan lezen we daarnaast nog enkele doelstellingen die perfect passen binnen de vier werven. Enkele voorbeelden:

• Voor openbare verlichting schakelen we over op 100% LED tegen 2030 (OD 1.4)
• We vergroenen systematisch het openbaar domein en leggen extra groenperken aan OD 5.2 – We ondersteunen en stimuleren deelmobiliteit in Merksplas (OD 2.2)
• We stimuleren onthardingsprojecten in onze gemeente (O.D. 7.2)
• We stimuleren de aanplant van extra bomen en hagen of geveltuinbeplanting in onze gemeente. (OD 7.4)

Een klimaatplan op papier of een handtekening onder een pact zetten, volstaat uiteraard niet. Effectief handelen moet volgen.

Laat deze steun vanuit Vlaanderen een extra motivatie zijn om de doelstellingen in het lokale plan om te zetten in concrete acties…

Wetgeving en feiten

Gelet op

• de internationale conferentie inzake milieu en ontwikkeling gehouden in Rio de Janeiro in 1992 en het internationaal verdrag van Kyoto van 1997 met betrekking tot het nemen van maatregelen ter bescherming van het klimaat en ter vermindering van de uitstoot van broeikasgassen;
• het ondertekenen van de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen door de federale overheid in New York in 2015 aangaande het engagement om aan de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen te werken;
• het Vlaams Energie- en Klimaatplan (VEKP) 2021-2030 Gelet op het Regeerakkoord Vlaamse Regering 2019-2024
• het feit dat ook de Vlaamse en lokale overheden hun verantwoordelijkheid nemen en het goede voorbeeld geven. Net zoals de Vlaamse Overheid zullen gemeenten, steden, intercommunales, OCMW’s, provincies en autonome gemeentebedrijven worden gevraagd dat zij hun broeikasgassen met 40% reduceren in 2030 ten opzichte van 2015 en vanaf 2020 per jaar een energiebesparing van 2,09% realiseren op het energieverbruik van hun gebouwenpark (inclusief technische infrastructuur, exclusief onroerend erfgoed).
• art. 2 van het Decreet Lokaal Bestuur: “De gemeenten zijn overeenkomstig artikel 41 van de Grondwet bevoegd voor de aangelegenheden van gemeentelijk belang. Voor de verwezenlijking daarvan kunnen ze alle initiatieven nemen. Ze beogen om bij te dragen aan de duurzame ontwikkeling van het gemeentelijk gebied.”
• het ondertekenen door de Merksplas van het Burgemeestersconvenant 2030, aangaande de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen;
• het gemeentelijk Energie- en Klimaatplan, goedgekeurd op de gemeenteraad van 28 juni 2021

Overwegende dat het wenselijk is dat de gemeente het Lokaal Energie- en Klimaatpact ondertekent en de gewenste en mogelijke acties uitvoert. Bijgevolg heeft de gemeente recht op financiële ondersteuning van de Vlaamse overheid d.m.v. trekkingsrecht.

Voorstel tot beslissing:

Art.1:       De gemeente beslist om het Lokaal Energie- en Klimaatpact te ondertekenen.

Art.2:      De gemeente voorziet voldoende budget op één of meerder acties welke gerapporteerd kunnen worden via de jaarrekening.

Art.3:      Het bestuur werkt in overleg met diverse partners een aantal concrete acties uit en zorgt voor de uitvoering ervan in 2022.

Jef Schoofs & Jan De Bie