Rit studeert dit jaar af aan IKO De Kunstacademie in de specialisatiegraad Fotografie, na vijf jaar fotografie en vijf jaar schilderkunst. Dat doet ze met een kleine tentoonstelling.
Dat laatste jaar werd ze begeleid door Sofie Nagels en Jochen Verghote. Straks komt de jury nog langs voor haar eindrapport, en vanavond gaat de expo onherroepelijk dicht.
Die gaat over ‘Ver-dwalen’. Het werd een erg persoonlijk, aangrijpend, maar ook een heel gedeeld en warm verhaal.
Dat verhaal heeft veel te maken met de innige relatie tussen Rit en Jef: “We zijn intussen 53 jaar getrouwd, en elke dag is het nog altijd – bij wijze van spreken – koekenbak.”
“We zijn allebei twee creatieve geesten. Ik fotografeerde veel, schilderde en schreef. Jef schreef ook. Veel poëzie.” “Meer dan 10.000 gedichten”, vult Jef aan.
Rit: “Hij printte die uit, en bundelde regelmatig alle gedichten in boekjes. Hij naaide ze zelf bijeen. Die boekjes deelde hij uit, of legde hij te vinden in de bib. Of hij ging langs in de lagere school om ze te vertellen.”
Maar Jef werd getroffen door de ziekte van Alzheimer. “Schrijven gaat niet meer, maar hij tekent nu. Het zijn wat Kamagurkaiaanse cartoons. Grappig, wat kinderlijk getekend, met een tragikomische ondertoon, waarin hij de kleine kantjes van de mensen uitvergroot.”
Schoonheid en chaos
“Wat je overkomt, bén je niet. Je bent veel meer dan dat. Dat wil ik laten zien. Ons verhaal schuilt in deze expo onder het thema Ver-dwalen. Dat verdwalen zorgt soms voor chaos, maar ook voor schoonheid. Ons huis hing een tijd vol post-itjes. Voor deze expo heb ik die memoblaadjes uitgegoten in beton. Zo werden het versteende gedachten, tips voor de eeuwigheid.”
“Of ik haakte een netje, dat ik opvulde met tot een tot snippers verknipt boek. Het werd een metafoor voor het vergeten, het uiteenrafelen van een mooi, samenhangend verhaal. Maar eenmaal uit het vangnet, krijg je het niet meer gereconstrueerd. Dat beeld werkte ik op verschillende manieren uit.”
Symbiose
“We maakten voor deze expo ook een kort videoverhaal, waarin we om beurten een plastic zak vullen met onze adem. Ik bekijk het als een metafoor voor onze gedachten die we met elkaar delen en die daarin samenkomen, de innige symbiose die we met elkaar beleven.”
“Ik denk dat we zo altijd geleefd hebben: hij is wat rustiger en kon me wat temperen, ik por ons allebei constant aan.”
“Het idee waarrond ik werkte, gaf me de kans om ons leven op een positieve manier onder de aandacht te brengen. We hebben er alle twee veel deugd aan gehad. Het was eigenlijk elke dag kermis. Want we voelen het nog allebei: we willen leven, we willen samen creëren. We zien onszelf nu niet samen in de zetel zitten om te treuren over wat was. We blijven praten over wat we meemaken, maar stoppen er vooral veel humor bij.”
Hersenmist
“De brain fog die mijn man trof, die hersenmist, sloop het best – vind ik – in deze foto die ik van hem maakte. Er was een tijd voor, en een tijd na – en dat zie je hier.”
“Er waren wat problemen met het fotopapier bij deze prent. Op het laatst kwam er in allerijl nog een oplossing. Maar je vindt in mijn expo geen afgelikte foto’s. Overal moet wel een korrel in zitten, zoals in het echte leven.”
“Gisteren was er na de eerste expo-dag nog een lek in het dak, zodat de inkt van enkele cartoons van Jef wat uitliep en raakten enkele kaders beschadigd. Als straks de jury haar rondgang maakt, moet dat euvel wel verholpen zijn. Dat zien we straks wel.”
“Nu kunnen we verdwalen in onze eigen herinneringen, in onze poëzie, in onze filosofische gesprekken, in onze creatieve bezigheden. ‘Kunst, dat is het warm omarmen van de eenzaamheid’ luidt een citaat, en dat doen we met zijn beiden.”
De hele expo is doordrongen van hun beider werk en toont hoe het leven werd: kleurig doorzichtig papier maken Jefs poëzie van weleer wazig, zijn gedichten worden verknipt, de draad van de ingebonden boeken (die plots kwijtgeraakt is)… “Alle foto’s hier zijn van mijn hand,” zegt Rit, “maar de creatieve verwerking ervan deden we vaak samen.”
“Dat is de kringloop van het leven. Ik bakte een stenen schotel, die ik verwerkte in een een foto ervan. Ik combineerde ze met wat droogbloemen uit de tuin. En wonder boven wonder, bleek er na de komst van de tuinman enkele weken terug, nog een nieuw exemplaar te groeien. Nu staan ze hier samen in de ruimte. Ons stilleven, onze ideeën die we zaaiden, opbouwden en zagen groeien.”
De expo
kan je nog vandaag, dinsdag 20 juni, bezoeken van 18 tot 21 u., bij de IKO-ateliers Het Groenewoud in de Buizelstraat 11 in Hoogstraten. Gratis.
