Zondag 27 april staat volledig in het teken van het speelse thema Game On! Op Erfgoeddag ben je dus meer dan welkom in het Carons Hofke om te komen meespelen. Rode draad door het programma? Erfgoed waarin sport en spel centraal staan.
Heemkring Marcblas biedt de mogelijkheid aan iedereen die wil (jong en oud) om een tiental oude spelen te komen spelen in het Carons Hofke. We kozen voor spellen uit het schilderij van Pieter Brueghel De Oude ‘Kinderspelen’. Spellen die vroeger gespeeld werden in heel het Vlaamse land, elke streek op hun eigen manier. Kom zeker eens langs om het schilderij in ware grootte te zien.
Alle bezoekers zullen ook de gelegenheid krijgen om zelf met de oude volksspelen te spelen. Dit kan al dan niet met een competitief element met uw familieleden of vrienden. Jong en oud kunnen hun vaardigheden testen in een tiental “oude” spelen. Dit kan gratis en voor niets!
Misschien wil je alleen maar kijken bij een drankje? Ook dat kan. Er is immers een gezellig terrasje waar ook nog enkele andere oude volksspelen ten toon gesteld worden.
De Chiro zet het beentje voor en toont hoe het (niet) moet. Maar ook uw (klein-)kinderen kunnen hun geluk uitproberen. Zij komen met hun leden naar het Carons Hofke en verwachten heel wat ouders, grootouders met hun kinderen. Rond het heemhuis zullen de spellen opgesteld staan. Misschien is het zinvol om niet met je beste kleren langs te komen. Echt spelen doe je niet in je ‘communie-kleedjes’.
Heemkring Marcblas geeft bij die gelegenheid ook een inkijk in zijn vernieuwde woonplek. Dankzij de gemeente werd het heemhuis binnen voorzien van een extra laagje verf met vernieuwde ramen. Tegen onze open monumenten dag van 14 september verwachten we nog de aanpassing van onze voordeur en de volledige aankleding van ‘onze living’ in het heemhuis.
Van 22 april tot 2 mei zetten erfgoedorganisaties overal in Vlaanderen en Brussel hun deur wagenwijd open voor leerlingen uit het basis- en secundair onderwijs. Erfgoed dichter bij de leerlingen dus.
De Erfgoedweken zijn ontstaan vanuit een eenvoudige vraag: hoe brengen we erfgoed dichter bij leerlingen? Het antwoord: wij, erfgoedwerkers, gaan naar hen toe. Het doel: jongeren warm maken voor erfgoed en hen laten proeven van het vele moois dat Vlaanderen en Brussel op dat vlak te bieden heeft.
Middagspeeltijden
In Merksplas gaan we naar de scholen tussen 22 april en 2 mei. Met een vracht aan ‘volksspelen’ trekken we tijdens de middagspeeltijden naar Qworzó en VBS Yugro. Met de hulp van leden van de heemkring, begeleiders van de Spetter en ex-collega’s van beide scholen bieden we de leerlingen van de lagere school de gelegenheid om oude volksspelen te spelen. Het aanbod: bikkelen, knikkeren, hoepelen, touwtrekken, tollen, haasje-over, bezemsteel-balanceren, ‘de berg is mijn’, stelten lopen en stokpaardje rijden.
Een korte toelichting
Bikkelspel
Het bikkelspel is een spel dat gespeeld wordt met kleine klompjes hard materiaal. De klompjes worden bikkels genoemd. Vroeger werden hiervoor deeltjes van het enkelgewricht van een schaap gebruikt. Het spelen met bikkels wordt bikkelen genoemd. Het spel vereist voornamelijk handvaardigheid. De bikkels worden in de hand genomen, opgegooid en weer opgevangen. Daarbij moet een bepaalde volgorde in het aantal bikkels dat opgegooid wordt, worden aangehouden. Met name het opvangen van de bikkels op de bovenkant van de hand vergt enige bedrevenheid.
De berg is mijn
De berg is mijn is een traditioneel kinderspel waarbij het de bedoeling is dat een speler zo lang mogelijk op een heuvel of ander object blijft staan, terwijl andere spelers proberen hem/haar hiervan af te krijgen en zelf de plaats in te nemen. Van oudsher neemt men buiten plaats op een verhoging, en zingt:
Hooge berg mijn, Hoe lang zal ik er op zijn?
Zeven jaren en een dag: Ikke der op en jij der af.
Bokspringen (haasje-over)
is een internationaal bekend kinderspel dat eruit bestaat dat kinderen over elkaars gebogen rug (“bok”) heen springen. Vaak wordt het spel door een groep kinderen buiten gespeeld, die in een rijtje gebukt staan. Een voor een springen de kinderen over de rug van degenen voor hen. De springer zet zijn handen op de rug van een ander en springt er wijdbeens overheen.
Hoepelen
Een oude vorm van hoepelen is een loophoepel verticaal over de grond te laten rollen, deze telkens een zetje gevend met een stokje terwijl het kind, zowel jongens als meisjes, erachteraan rent.
Steltlopen
is een activiteit waarbij gelopen wordt op stelten (palen) van 1 tot 4 meter hoogte. Oorspronkelijk was steltlopen een wijze om ondergelopen land te doorwaden of om op geringe hoogte te werken. Later is dit uitgegroeid tot een vorm van acrobatiek, folklore en traditie. Steltlopen is ook een kinderspel (op het schilderij ‘Kinderspelen’ van Pieter Bruegel de Oude vindt men enkele steltlopers afgebeeld) en een sport.
Knikkeren
Een knikker is een kleine massieve kogelvorm. Ze worden meestal gebruikt door kinderen om ermee te knikkeren. Knikkers hebben uiteenlopende namen, afhankelijk van kleur, materiaal en grootte. Enkele namen zijn: bonken, Chineesjes (voor porseleinen knikkers), of batsers (voor grote glazen knikkers). Er bestaan meerdere spelvormen. Een populair spel is waarbij meerdere deelnemers om de beurt, te beginnen van een afstand, een knikker (al rollend over de grond) in een kuiltje moet proberen te werpen. Geprobeerd moet worden om knikkers van tegenstanders te raken zodat deze verder van het kuiltje komen te liggen.
Tollen
Een draaitol is een stuk speelgoed, dat door snel ronddraaien op een puntje kan blijven staan. Priktollen waren in de jaren vijftig van de 20ste eeuw onder de jeugd erg populair. De houten priktol wordt met een touwtje omwonden dat voor de draaiende beweging zorgt als de tol met een bepaalde beweging op de straat wordt geworpen. Het touwtje moet aan het uiteinde worden vastgehouden, waardoor de tol bij het wegwerpen zal afwikkelen en de draaiende beweging ontstaat.
Stokpaard
Een stokpaard is een nagebootst paardenhoofd op een steel. Aan het eind van de steel zitten soms twee kleine wieltjes. Kinderen “zitten” op het stokpaardje door de steel tussen de benen door te steken en veelal het paardenhoofd aan handvatten vast te houden. Al huppelend trachten kinderen een parcours af te leggen in een zo snel mogelijke tijd.
Paardje-Trek / Touwtje Trek
Een groep van drie personen vormen een paard en ruiter. Eén is het hoofd en de voorpoten en staat recht. Twee heeft de handen op de heupen van ‘Eén’. Hij is het lijf en de achterpoten. De ruiter klimt op de rug van ‘Twee’ (het lijf). Met een touwtje of rek (of vaandel) tussen twee ‘paard-en-ruiters’ wordt naar zich toegetrokken. De ruiter die valt of het touwtje over een lijn trekt wint. Een variatie hierop was touwtrekken. Twee ploegen met evenveel deelnemers trekken aan weerszijde van het touw (of zeel) tot over een bepaalde lijn.
Bezem balanceren
Doel: om het langst een bezemsteel laten balanceren op de vingertoppen.
Alle info over ‘De kinderspelen’ van Pieter Brueghel de Oude vind je via https://nl.wikipedia.org/wiki/Kinderspelen
Kom op zondag, 27 april van 14u tot 17u genieten van een unieke dag waar geschiedenis en plezier samenkomen!
